آموزش اصولی اسکراب دست در اتاق عمل | مراحل، نکات و استانداردها + ویدیو آموزشی اختصاصی

رعایت دقیق اصول اسکراب دست در اتاق عمل، یکی از پایه‌ای‌ترین و حیاتی‌ترین مراحل در پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی و حفظ ایمنی بیمار و تیم جراحی است. اسکراب صحیح، نه‌تنها بخشی از آموزش‌های پایه‌ای پرسنل اتاق عمل و دانشجویان علوم پزشکی محسوب می‌شود، بلکه در استانداردهای جهانی کنترل عفونت نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. این فرآیند شامل مراحل مشخصی است که از شستن صحیح دست‌ها تا پوشیدن گان و دستکش استریل را دربر می‌گیرد و رعایت ترتیب و تکنیک‌های دقیق آن، نقش مؤثری در تضمین ایمنی جراحی دارد.

در این ویدیو آموزشی با حضور آرمین فریدونی (عضو هیئت علمی رشته اتاق عمل)، به‌صورت گام‌به‌گام با مراحل صحیح و استانداردهای به‌روز اسکراب دست و آماده‌سازی در اتاق عمل آشنا خواهید شد. این محتوا برای دانشجویان اتاق عمل، تکنسین‌ها، پرستاران جراحی و تمامی اعضای تیم اتاق عمل طراحی شده تا با یادگیری دقیق این اصول، در مسیر حرفه‌ای خود با آمادگی و دقت بیشتری عمل کنند.

اهمیت اسکراب دست در اتاق عمل

در فضای استریل اتاق عمل، کوچک‌ترین خطای بهداشتی می‌تواند منجر به عفونت‌های شدید و حتی مرگ بیمار شود. یکی از پایه‌های کنترل عفونت در محیط جراحی، انجام دقیق و اصولی اسکراب دست است. هدف اصلی اسکراب کاهش بار میکروبی پوست دست‌هاست تا از ورود عوامل بیماری‌زا به محیط استریل جلوگیری شود.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بیش از ۷۰٪ عفونت‌های جراحی قابل پیشگیری‌اند، اگر تنها اصول ساده‌ای مانند اسکراب به‌درستی رعایت شوند.

 استانداردهای جهانی در اسکراب دست

مدت زمان مناسب برای اسکراب

طبق استاندارد CDC و WHO، زمان مناسب برای اسکراب اولیه (First scrub) بین ۳ تا ۵ دقیقه است. این زمان بسته به نوع جراحی و سیاست‌های بیمارستان ممکن است کمی متغیر باشد.

 محل انجام اسکراب

اسکراب باید در محلی مشخص با سینک استاندارد، فشار مناسب آب، صابون آنتی‌سپتیک و برس مخصوص انجام شود. این ناحیه باید جدا از منطقه اتاق عمل و در مسیر ورود به آن قرار گیرد.

 مواد مورد استفاده در اسکراب دست در اتاق عمل

• محلول‌های آنتی‌سپتیک مانند کلرهگزیدین ۴٪ یا بتادین ۷٫۵٪

• برس‌های استریل مخصوص اسکراب (در برخی پروتکل‌ها حذف شده و فقط مالش با دست انجام می‌شود)

مراحل اصولی اسکراب دست

 مرحله اول: آماده‌سازی اولیه

• برداشتن تمام وسایل زینتی از دست و مچ (حلقه، ساعت، دستبند)

• کوتاه و تمیز بودن ناخن‌ها

• شستشوی اولیه دست‌ها تا آرنج بدون برس، با آب و صابون معمولی

 مرحله دوم: استفاده از ماده ضدعفونی‌کننده

• شروع از زیر ناخن‌ها با استفاده از برس یا ناخن‌گیر استریل

• مالش هر انگشت از ۴ طرف، کف دست و پشت دست با تمرکز

• شستن کل ساعد تا حدود ۵ سانتی‌متر بالاتر از آرنج

مرحله سوم: آبکشی و خشک‌کردن

• آبکشی از نوک انگشتان به سمت آرنج، بدون تماس با سینک

• خشک‌کردن دست‌ها با حوله استریل، از انگشتان به سمت آرنج

 نکات مهم در پوشیدن گان و دستکش استریل

پوشیدن گان و دستکش بلافاصله پس از اسکراب باید بدون تماس با محیط غیراستریل انجام شود.

• دستکش باید با روش "closed gloving" یا "open gloving" بسته به موقعیت پوشیده شود

• گان باید از قبل آماده‌شده و توسط فرد کمکی یا خود فرد با تکنیک خاص پوشیده شود

خطاهای رایج در اسکراب دست

• لمس صورت یا اشیای غیراستریل پس از اسکراب

• شستن سریع یا ناقص دست‌ها

• عدم استفاده صحیح از برس یا ماده آنتی‌سپتیک

• پوشیدن دستکش بدون خشک‌کردن کامل دست‌ها

 معرفی ویدیوی آموزشی با حضور آرمین فریدونی

در این ویدیو با آرمین فریدونی، هیئت علمی رشته اتاق عمل، مراحل دقیق و حرفه‌ای اسکراب دست در اتاق عمل به‌صورت تصویری آموزش داده می‌شود. مشاهده این ویدیو برای دانشجویان، پرسنل اتاق عمل و حتی اساتید می‌تواند بسیار آموزنده و کاربردی باشد.

به نظر شما کدام مرحله از اسکراب دست، بیشترین خطا را در محیط واقعی اتاق عمل دارد؟
 پاسخ خود را در کامنت بنویسید تا درباره آن بیشتر صحبت کنیم.