آشنایی کامل با پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی | از انتخاب تا کاربردهای حرفه‌ای

در جراحی‌های ارتوپدی، استفاده از ابزارهای دقیق و پیچ‌های خاص امری حیاتی است. این ابزارها نه تنها در تثبیت استخوان‌ها و مفاصل پس از شکستگی‌ها نقش دارند، بلکه در جراحی‌های پیچیده‌تر نیز به پزشکان کمک می‌کنند تا نتایج بهتری حاصل کنند. پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی از نظر جنس، طراحی و کاربرد بسیار متنوع هستند و انتخاب صحیح آن‌ها می‌تواند تفاوت‌های زیادی در روند درمان و بهبودی بیمار ایجاد کند.

در این مقاله، به بررسی انواع پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی، کاربردها و ویژگی‌های هرکدام می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم تا درک بهتری از این ابزارهای مهم در علم پزشکی پیدا کنید. همچنین ویدیو اختصاصی از تجربیات جراحان مطرح و جناب آرمین فریدونی، عضو هیئت علمی اتاق عمل شیراز، در این زمینه برای شما آماده کرده‌ایم که می‌تواند به درک بیشتر شما از این ابزارها کمک کند.

انواع پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی

1. پیچ‌های خودکار (Self-tapping screws):
   پیچ‌های خودکار یکی از رایج‌ترین انواع پیچ‌ها در جراحی‌های ارتوپدی هستند که دارای نوک تیز و پیچشی هستند که به راحتی در استخوان فرو می‌روند. این پیچ‌ها نیازی به پیش‌حفر کردن سوراخ در استخوان ندارند و معمولاً برای تثبیت استخوان‌ها و مفاصل به کار می‌روند.

2. پیچ‌های خودرزوه (Self-threading screws):
   پیچ‌های خودرزوه دارای دندانه‌های خاصی هستند که به راحتی در استخوان و بافت‌های دیگر چسبیده و ثابت می‌شوند. این پیچ‌ها برای درمان شکستگی‌های پیچیده و تثبیت استخوان‌ها در موقعیت‌های خاص استفاده می‌شوند.

3. پیچ‌های گالوانیزه (Galvanized screws):
   پیچ‌های گالوانیزه با پوششی از گالوانیزه (آهن یا فولاد پوشیده شده با لایه‌ای از روی) ساخته می‌شوند که مقاومت بیشتری در برابر خوردگی دارند. این پیچ‌ها معمولاً در جراحی‌های ارتوپدی برای تثبیت مفاصل و استخوان‌ها به کار می‌روند.

4. ابزارهای جراحی مانند مته و دریل‌های جراحی:
   مته‌ها و دریل‌ها در جراحی‌های ارتوپدی برای حفر سوراخ‌های دقیق در استخوان‌ها یا بافت‌ها به کار می‌روند. این ابزارها با سرعت بالا و دقت زیاد عمل می‌کنند تا از آسیب به بافت‌های اطراف جلوگیری کنند. مته‌های جراحی در انواع مختلف از جمله مته‌های ویژه برای استخوان و مته‌های مخصوص بافت‌های نرم وجود دارند.

5. ابزارهای تشخیصی:
   علاوه بر پیچ‌ها و ابزارهای جراحی، ابزارهای تشخیصی ارتوپدی نظیر دستگاه‌های رادیولوژی و اسکن‌های استخوانی نیز برای شناسایی آسیب‌ها و تحلیل دقیق شکستگی‌ها استفاده می‌شوند. این ابزارها به جراحان کمک می‌کنند تا موقعیت دقیق شکستگی‌ها و مشکلات ارتوپدی را شناسایی کنند.

6. ابزارهای تثبیت خارجی (External Fixators):
   تثبیت‌کننده‌های خارجی یکی از ابزارهای پرکاربرد در جراحی‌های ارتوپدی هستند که برای درمان شکستگی‌های بزرگ یا پیچیده استفاده می‌شوند. این ابزارها به جراحان کمک می‌کنند تا استخوان‌ها را در موقعیت مناسب نگه‌دارند تا فرآیند ترمیم به‌درستی انجام شود.

ویژگی‌های کلیدی پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی

1. مقاومت و استحکام:
   پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی باید از مواد مقاوم در برابر فشار، ضربه و کشش ساخته شوند. فولاد ضدزنگ و تیتانیوم دو ماده رایج برای ساخت این ابزارها هستند که از استحکام و دوام بالایی برخوردارند.

2. دقت و عملکرد بالا:
   ابزارهای جراحی باید دقیق و با عملکردی بی‌نقص طراحی شوند تا جراح بتواند عمل جراحی را با دقت بالا انجام دهد. این ویژگی در جراحی‌های حساس مانند جراحی‌های مفصلی و درمان شکستگی‌های پیچیده اهمیت ویژه‌ای دارد.

3. مقاومت در برابر عفونت‌ها:
   ابزارها و پیچ‌های ارتوپدی باید قابلیت مقاومت در برابر عفونت‌ها و واکنش‌های التهابی بدن را داشته باشند. این ابزارها معمولاً با پوشش‌های خاصی مانند گالوانیزه یا پوشش‌های ضد باکتریایی ساخته می‌شوند.

4. راحتی استفاده برای جراح:
   طراحی ارگونومیک ابزارهای جراحی برای راحتی استفاده جراح و تسهیل در انجام عمل بسیار مهم است. ابزارهایی که به راحتی در دست قرار می‌گیرند و استفاده از آن‌ها آسان است، تأثیر زیادی در موفقیت عمل دارند.

ابزار جراحی ارتوپد، پیچ‌ها

Wire

سیم‌های ارتوپدی را wire میگوییم.که مناسب برای شکستگی‌های آرنج دست  و کشکک زانو  می‌باشند. بدین صورت که ابتدا با استفاده از دو عدد پین به صورت ضربدری دوطرف شکستگی را میگیریم و انتهای پین را با سیم ثابت میکنیم که به آن پروسه وایر باند فیکسیشن می‌گوییم.

Bone anchor

به معنی لنگر استخوان می‌باشد که از یک بخش anchor و eyelet و suture تشکیل شده است که بخش انکور آن به استخوان پیچ می‌شود و بخش سوچر آن به یک بافت نرم مانند تاندون ها وصل می‌ شود.
مثال: اتصال عضلات گرداننده شانه یا روتاتور کاف به بازو

پیچ‌های استخوانی (Bone Screw)  

پیچ‌ها یا به تنهایی یا به همراه پلیت‌ها برای ثابت کردن قطعات شکسته استخوان‌ها به کار می‌روند. جنسشان می‌تواند تیتانیوم، استیل ضد زنگ و ... باشد. حملشان بر خلاف گچ ارتوپد سخت نیست. استحکام بالایی دارند و به بافت استخوانی به راحتی متصل می‌شوند و مدت طولانی‌ای می‌توانند در بدن بمانند.

اتصال بافت نرم به استخوان، اتصال استخوان به استخوان و اتصال ایمپلنت به استخوان را انجام میدهند.

برای مثال در شکستگی اوالژن، لیگامنت PCL یا رباط متقاطع پشتی یا صلیبی خلفی هنگام پاره شدن تکه از آن استخوان جدا میکند. این نوع شکستگی در تصادف‌هایی که زانو به داشبورد ماشین برخورد میکند، شایع است. این شکستگی را با یک پیچ می‌توان جبران کرد.

پیچ‌ها تبدیل کننده‌ی نیروی چرخشی به حرکت خطی هستند  و به طور عمده از تیتانیوم، استیل ضدزنگ یا مواد قابل جذب زیستی ساخته شده‌اند.
امروزه متخصصین ارتوپدی، استفاده از پیچ‌های ارتوپدی را به گچ‌گرفتگی ساده در درمان شکستگی استخوان‌ها ترجیح می‌دهند، زیرا:

این پیچ‌ها در داخل استخوان قرار می‌گیرد و استفاده و حمل آن‌ها مانند گچ‌های ارتوپدی سخت نیست. این پیچ‌ها استحکام زیادی داشته و به بافت استخوان به راحتی متصل می‌شوند. پیچ ها به تنهایی یا به همراه پلیت می‌توانند در ثابت سازی‌های استخوانی استفاده شوند. به مدت طولانی بدون ایجاد درد در بدن بیمار باقی بمانند تا ترمیم استخوان کاملا انجام بگیرد. پیچ‌های ارتوپدی باعث اتصال ایمپلنت به استخوان، استخوان به استخوان و تثبیت بافت نرم به استخوان می‌شود.

کاربردهای پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی

1. تثبیت شکستگی‌های استخوانی:
   یکی از مهم‌ترین کاربردهای پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی، تثبیت و درمان شکستگی‌های استخوانی است. پیچ‌ها و صفحات فلزی برای نگه داشتن استخوان‌ها در موقعیت صحیح و جلوگیری از حرکت آن‌ها استفاده می‌شوند.

2. جراحی مفاصل:
   در جراحی‌های مفصلی، ابزارهای مخصوص برای تثبیت مفصل و بازیابی عملکرد صحیح آن به کار می‌روند. این ابزارها می‌توانند شامل پیچ‌ها، گیره‌ها، صفحات و حتی ابزارهای ترمیم غضروف باشند.

3. جراحی‌های ستون فقرات:
   پیچ‌ها و ابزارهای جراحی در جراحی‌های ستون فقرات برای تثبیت مهره‌ها و اصلاح انحرافات استفاده می‌شوند. این ابزارها باید قابلیت تحمل فشارهای سنگین را داشته باشند.

4. جراحی‌های اصلاحی:
   در جراحی‌های اصلاحی برای درمان انحرافات استخوانی، پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی می‌توانند به تغییر شکل استخوان‌ها و بافت‌ها کمک کنند تا نتیجه مطلوب به دست آید.

تفاوت‌های پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی

پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی با توجه به نوع جراحی، محل آسیب و نیازهای خاص درمانی متفاوت هستند. انتخاب صحیح این ابزارها تأثیر زیادی در موفقیت درمان و بهبودی بیمار دارد. تفاوت‌هایی مانند جنس مواد، اندازه و نوع طراحی پیچ‌ها، پلیت‌های ارتوپدی و ابزارها باعث می‌شود که هرکدام از آن‌ها برای شرایط خاصی مناسب باشند.

با مشاهده ویدیوی آموزشی که برای شما تهیه کرده‌ایم، می‌توانید با جزئیات بیشتری از انواع پیچ‌ها و ابزارهای جراحی ارتوپدی آشنا شوید و انتخاب بهتری در فرآیند درمان و جراحی داشته باشید.