آموزش کامل استفاده از PRISMA برای مرورهای سیستماتیک

PRISMA مخفف Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses است و یک راهنمای استاندارد برای گزارش مرورهای سیستماتیک و متاآنالیز می باشد. این راهنما کمک می‌کند پژوهشگران مراحل کار خود را به‌طور کامل و قابل پیگیری مستند کنند. با استفاده از PRISMA، مشخص می‌کنید چرا مرور انجام شده، چطور جست‌وجو و انتخاب مطالعات انجام گرفته و چه نتایجی به دست آمده است. نسخه جدید این راهنما، یعنی PRISMA 2020، به‌روز شده و ابزارهای دقیق‌تری برای گزارش‌دهی ارائه می‌کند.

بخش‌های اصلی PRISMA

PRISMA از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

چک‌لیست ۲۷ موردی: فهرستی از مواردی که باید در مرورهای سیستماتیک گزارش شوند.

توضیحات تکمیلی: جزئیات و مثال‌هایی برای درک بهتر هر مورد از چک‌لیست.

نمودار جریان تحقیق (Flow Diagram): تصویری از روند انتخاب و غربالگری مطالعات از ابتدا تا انتها.

آموزش گام ‌به ‌گام تکمیل نمودار PRISMA 

این مراحل به شما کمک می‌کند گزارش مرور سیستماتیک خود را به‌صورت استاندارد و قابل پیگیری آماده کنید:

مرحله ۱: آماده‌سازی

نمودار PRISMA را از وب‌سایت رسمی دانلود و یک نسخه از آن را برای مرور خود ذخیره کنید. این نمودار برای ثبت تعداد مقالات در هر مرحله استفاده می‌شود.

مرحله ۲: جست‌وجوی پایگاه‌های داده

هر پایگاه داده را به‌صورت جداگانه جست‌وجو کنید. تمام کلیدواژه‌ها، ترکیب‌ها، محدودیت‌های زمانی و زبانی را اعمال کنید. تعداد کل نتایج (شامل تکراری‌ها) را در بخش بالای نمودار ثبت کنید.

مرحله ۳: حذف تکراری‌ها

مقالات تکراری را شناسایی و حذف کنید. تعداد حذف‌شده‌ها را در بخش مربوطه وارد کنید. این کار باعث می‌شود در مراحل بعدی، مقاله‌ای دوبار بررسی نشود.

مرحله ۴: غربالگری عنوان و چکیده

مقالات باقی‌مانده را بر اساس عنوان و چکیده مرور کنید. مقالات نامرتبط را حذف کرده و تعداد آنها را ثبت کنید. هدف این است که فقط مقالات مرتبط به مرحله بعد بروند.

مرحله ۵: بازیابی متن کامل

مقالات انتخاب‌شده را برای دسترسی به متن کامل آماده کنید. تعداد مقالاتی که متن کامل آنها را پیدا کرده‌اید، ثبت کنید. اگر مقاله‌ای در دسترس نیست، تعداد آنها نیز باید مشخص شود.

مرحله ۶: بررسی متن کامل

متون کامل مقالات را بررسی کنید تا مطمئن شوید با معیارهای مرور شما هماهنگ هستند. مقالاتی که با اهداف مرور مطابقت ندارند، حذف و دلیل حذف ثبت می‌شود.

مرحله ۷: ثبت مطالعات نهایی

پس از حذف موارد نامناسب، تعداد مطالعات باقی‌مانده را که در مرور سیستماتیک گنجانده می‌شوند، ثبت کنید. اگر منابع غیرعلمی یا منابع خاکستری هم جست‌وجو کرده‌اید، آن‌ها را نیز به همین بخش اضافه کنید.

چرا استفاده از PRISMA مهم است؟

شفافیت: تمام مراحل و تصمیمات شما مستند می‌شود و دیگران می‌توانند روند کار را ببینند.

دقت و نظم: کمک می‌کند هیچ مرحله‌ای جا نماند و خطا در انتخاب مطالعات کاهش یابد.

اعتبار علمی: بسیاری از مجلات معتبر استفاده از PRISMA را برای پذیرش مقالات مرور سیستماتیک توصیه یا الزام می‌کنند.

جمع‌بندی

PRISMA ابزاری است که مرورهای سیستماتیک را استاندارد، شفاف و قابل اعتماد می‌کند. با پیروی از گام‌های ساده آن، می‌توانید به‌طور دقیق مشخص کنید چه مطالعاتی چگونه انتخاب و تحلیل شده‌اند. اگر قصد دارید مرور سیستماتیک انجام دهید، استفاده از PRISMA 2020 بهترین روش برای ثبت و گزارش کار شماست.